شرح دعای روز چهارم ماه رمضان

دعای روز چهارم ماه مبارک رمضان صوتی و تصویری

اللهم قوّنی فیه علی اقامة أمرک، و أذقنی فیه حلاوة ذکرک، و أوزعنی فیه لأداء شکرک، و أحفظنی فیه بحفظک و سَترک یا ابصر الناظرین

خدایا! مرا در این روز برای اقامه و انجام و بر پا داشتن دستوراتت و فرامانت قوت بخش و نیرو مند ساز

و شیرینی و حلاوت ذکر و یاد خویش را به من بچشان

و به کرم و بخشش خود، راه ادای شکر و سپاست را برای من مهیا ساز و به من الهام کن

و به حفظ و پرده پوشی خود از گناه محفوظ بدار و با پوشش خود نگهبان باش

ای بصیرترین و بینا ترین بینایان عالم

صوت دعا

در این فرصت فراز اول و در باره ی توفیق الهی

اللهم قونی فیه علی اقامة أمرک

در این فراز از دعا از خداوند نیروی انجام دستورات و اطاعت از فرامین الهی را می طلبیم؛ یعنی توفیق خواستن از خداوند متعال

حضرت شعیب ع در جواب قوم خود می گوید: و ما توفیقی الا بالله علیه توکلت و الیه انیب: و توفیق من جز به خدا نیست ؛ بر او توکل کردم و به سوی او باز می گردم.هود 88

امام جواد ع می فرماید: المومن یحتاج الی ثلاث خصال: توفیق من الله و واعظ من نفسه و قبول ممن ینصحه

حضرت علی ع می فرماید: التوفیق من جذبات الرب یعنی: توفیق از کشش های پروردگار است؛ پس: توفیق توجه خاصه ی پروردگار به مومن است جهت با میل و رغبت انجام دادن دستورات و فرامین الهی و اعمال صالحه؛ و ترک محرمات الهی؛ با توفیق الهی انجام دستورات الهی و ترک محرمات آسان می گردد.

امام باقر در پاسخ به سوال از معنای جمله : لا حول و لا قوة الا بالله - حضرت فرمودند: معناه لا حول لنا عن معصیة الله إلا بعون الله، و لا قوة لنا علی طاعة الله إلا بتوفیق الله عز وجل

یعنی: معنایش این است که ما حول و قدرت روی گرداندن از معصیت خدا نداریم ، مگر به یاری خدا، و قوت و توانایی بر طاعت و انجام دستورات خدا نداریم ، مگر با توفیق خداوند عز و جل.

خداوند در سوره آل عمران آیه 160 می فرماید: إن ینصرکم الله فلا غالب لکم و إن یخذلکم فمن ذا الذی ینصرکم من بعده و علی الله فلیتوکل المومنون یعنی: اگر خدا شما را یاری کند هیچ کس بر شما غالب نخواهد شد و اگر وا گذاردتان چه کسی بعد از او شما را یاری خواهد کرد؟ و مومنان باید به خدا توکل کنند.

حضرت جواد الأئمه ع می فرماید: الثقة بالله تعالی ثمن لکل غال و سلم إلی کل عال یعنی: تکیه و اعتماد به خدا بهاء و ارزش و قیمت هر چیز گران بهایی است و نردبان هر بلند پایه گی هست.

توفیق و توکل و تکیه به قدرت خدا فقط؛ کلید های سعادت دنیوی و اخروی هستند.

و یکی از اوامر الهی روزه هست که از خداوند تبارک و تعالی می خواهیم که به ما توفیق انجام روزه واقعی را عنایت بفرماید و قوت و توانایی بر اطاعت همه ی دستورات الهی و قدرت روی گرداندن از معاصی الهی را عنایت بفرماید.

و اذقنی فیه حلاوة ذکرک

حقیقت ذکر

پیامبر اکرم ص می فرماید: من أطاع الله عز وجل فقد ذکر الله و إن قلّت صلاته و صیامه و تلاوته للقرآن ؛ یعنی: هر کس خداوند را اطاعت کند و از او فرمان برد خدا را یاد کرده، هر چند نماز خواندن و روزه گرفتن و قرآن خواندن او اندک باشد.

انواع ذکر

اقسام ذکر به اعتبار فعل ؛ علی ع : الذکر ذکران ذکرٌ عند المصیبة حسنٌ جمیل و أفضل من ذلک ذکر الله عند ما حرم علیک فیکون حاجزاً ؛ یعنی: ذکر دو نوع است، ذکر و یاد خدا در هنگام مصیبت و گرفتاری ها، که نیکو و زیباست ؛ و برتر و افضل از آن ذکر، ذکر و یاد خداوند است در هنگام مواجهه با آنچه بر تو حرام است؛ که این ذکر تو را از ارتکاب به حرام باز می دارد.

اقسام ذکر به اعتبار نیت؛ امام صادق ع می فرماید: الذّکر ذکران: ذکرٌ خالصٌ یوافقه القلب و ذکرٌ صارفٌ ینفی ذکرَ غیره. یعنی: ذکر بر دو گونه است: ذکر خالص که با دل سازگار و همراه است و ذکر باز دارنده که یاد هر کس جز او را از دل می برد.

اقسام ذکر به اعتبار فاعل: یک:ذکر اعضا و جوارحی، دو: ذکر زبانی سه: ذکر جلی چهار: ذکر خفی یا مخفیانه پنج: ذکر قلبی.

در باره ذکر خفی خداوند می فرماید: و اذکر ربک فی نفسک تضرعاً و خفیةً و دون الجهر من القول بالعدو و الآصال و لا تکن من الغافلین.  یعنی: و پروردگارت رت در دل خود به تضرع و ترس ، بی آنکه صدای خود را بلند کنی ، هر صبح و شام یاد کن و از غافلان مباش. اعراف 205

پیامبر ص : خیر الذکر الخفی ؛ یعنی: بهترین ذکر ، ذکر خفی و پنهان است.

آثار و ثمرات ذکر

اثرات زیادی در آیات و روایات برای ذکر بیان شده که به چند تا از آنها اشاره می نماییم:

یک: زنده شدن دل، علی ع :فی الذکر حیاة القلوب

دو: دوری شیطان، علی ع: ذکر الله مَطردةُ الشیطان؛ یاد خدا باعث راندن شیطان است

سه: نیکو شدن اعمال، علی ع: من عمّر قلبه بدوام الذکر حسنت افعاله فی السّر و الجهر ؛ هر که دل خویش را با یاد پیوسته خدا آباد کند، در نهان و آشکار نیک کردار شود

چهار: نزول رحمت الهی؛ علی ع: بذکر الله تنزل الرحمة

پنج: رسول الله ص: من أکثر ذکر الله أحبه؛ هر که بسیار به یاد خدا باشد، خداوند دوستش دارد

شش: توجه و یاد خدا نسبت به ذاکر؛ واذکرونی أذکرکم؛ مرا یاد کنید تا شما را یاد کنم، بقره 152

هفت: آرامش؛ الذین آمنوا و تطمئنُّ قلوبهم بذکر الله ألا بذکر الله تطمئنُّ القلوب ؛ آنان که ایمان آوردند و دل هایشان به یاد خدا آرام می گیرد؛ بدانید که با یاد خدا دلها آرام می گیرد. رعد 28

امام العارفین و زینت عابدین امام سجاد ع در مناجات الذاکرین حقایق زیادی را از ذکر و حقیقت ذکر برای ما روشن می کند :

بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ

به نام خداوند بخشنده مهربان

اِلـهى لَوْلاَ الْواجِبُ مِنْ قَبُولِ اَمْرِکَ، لَنَزَّهْتُکَ مِنْ ذِکْرى اِیّاکَ، عَلى اَنَّ

خدایا اگر پذیرفتن فرمانت واجب نبود تو را پاکتر از آن مى دانستم که من نام تو را به زبان آرم گذشته از این که

ذِکْرى لَکَ بِقَدْرى لا بِقَدْرِکَ، وَما عَسى اَنْ یَبْلُغَ مِقْدارى حَتّى اُجْعَلَ

ذکرى که من از تو کنم به اندازه فهم من است نه به مقدار مقام تو و تازه مگر چه اندازه امید است قدرم بالا رود که

مَحَلاًّ لِتَقْدیسِکَ، وَمِنْ اَعْظَمِ النِّعَمِ عَلَیْنا جَرَیانُ ذِکْرِکَ عَلى اَلْسِنَتِنا،

محل تقدیس تو قرار گیرم و از بزرگترین نعمتهاى تو بر ما همان جریان داشتن ذکر تو بر زبان ماست

وَاِذْنـُکَ لَنا بِدُعآئِکَ وَتَنْزیهِکَ وَتَسْبیحِکَ، اِلـهى فَاَلْهِمْنا ذِکْرَکَ فِى

و همان اجازه اى است که براى دعا کردن و به پاکى ستودنت به ما دادى خدایا پس ذکر خویش را به ما الهام کن در

الْخَلاءِ وَالْمَلاءِ، وَاللَّیْلِ وَالنَّهارِ، وَالاِْعْلانِ وَالاِْسْرارِ، وَفِى السَّرّآءِ

خلوت و جلوت و شب و روز و آشکار و نهان و درخوشى

وَالضَّرّآءِ، وَآنِسْنا بِالذِّکْرِ الْخَفِىِّ، وَاسْتَعْمِلْنا بِالْعَمَل الزَّکِىِّ، وَالسَّعْىِ

و ناخوشى و ما را به ذکر خفى و پنهانت مأنوس کن و به کار پاکیزه و کوشش خداپسند